Wanneer hebben Alterfin en Humundi elkaars pad precies gekruist?

B.W.: Dat was al kort na de oprichting van Alterfin, begin jaren 1990. Alterfin is toen ontstaan uit een analyse in de ngo-sector, waarbij men op zoek ging naar een nieuw model om gemeenschappen in de landen van het Zuiden – en dan specifiek op het platteland – te helpen in hun levensonderhoud te voorzien. Humundi was al actief in microfinanciering, toen nog onder de naam SOS Faim. Wij sprongen al snel op de kar: we werden vennoot van Alterfin en traden ook toe tot de raad van bestuur.

C.G.: We hadden vroeger al samengewerkt, meer bepaald in Peru. Later lanceerde Humundi het FOGAL-garantiefonds, dat de financiering van Alterfin deels garandeerde.

Wat hebben Alterfin en Humundi met elkaar gemeen? En in welk opzicht zijn jullie als organisatie juist verschillend of complementair?

C.G.: We bestaan om precies dezelfde reden: we ondersteunen kwetsbare gemeenschappen zodat ze aan duurzame landbouw kunnen doen en microkredieten verkrijgen, en dat terwijl we de planeet beschermen. Daarvoor zoeken we allebei naar partners met een grote impact op het vlak van landbouw en microfinanciering. Wat ons onderscheidt, is de manier waarop we dat doen en de fase waarin we ingrijpen. Bij Alterfin hebben de partners waarin we investeren doorgaans al een zekere financiële levensvatbaarheid bereikt.

B.W.: Bij Humundi identificeren we onze partners al in een vroeger stadium, wanneer we denken dat ze het potentieel hebben om levensvatbaar te worden. We bieden hen organisatorische, technische en landbouwkundige ondersteuning. Vele van onze landbouwpartners komen later ook in aanmerking voor steun van Alterfin.

Welk aspect van de werking van de ander appreciëren jullie vooral?

B.W.: De rol van ‘missing middle’ die Alterfin opneemt. Alterfin vult echt een leemte op als ‘tussenschakel’, door financiering te bieden aan organisaties die er anders geen zouden krijgen, en dat vind ik enorm waardevol. Net als wij bedienen jullie een moeilijk maar nuttig segment. Uiteindelijk hebben we hetzelfde doel, namelijk aantonen dat economische alternatieven mogelijk en duurzaam zijn. We blijven onszelf steeds afvragen hoe we investeringen door economische spelers minder riskant kunnen maken, vooral in complexe politieke contexten.

C.G : Daarom ben ik zo blij met het FOGAL-garantiefonds, dat Alterfin nog altijd gebruikt voor het dekken van haar leningen. Het is een belangrijk instrument dat ons de ruimte geeft om nieuwe, risicovollere investeringen eerst te ‘testen’.

B.W.: Dat is precies wat wij willen aanmoedigen. Veel financiële spelers concentreren hun investeringen in steden, maar net als jullie leggen wij de focus juist op het platteland, omdat daar zoveel potentieel voor verandering is.

Alterfin viert dit jaar haar dertigste verjaardag. Wat is er de voorbije drie decennia veranderd?

C.G.: Tegenwoordig zijn er veel meer impactinvesteerders en ESG-fondsen, maar de meeste daarvan zijn niet echt gericht op geëngageerde financiering. Investeren in projecten met een ‘beperkte impact’ op het milieu volstaat niet.

In plaats van de schade te beperken, moeten we de schade herstellen en het hele model fundamenteel veranderen.

Caterina Giordano, Chief impact officer bij Alterfin

B.W: In de landen waar we actief zijn, zien we een toenemende belangstelling van de overheid voor agro-ecologie. Eindelijk lijken sommige overheden in te zien dat dit echt een alternatief kan zijn. Onlangs vertelde een partner in microfinanciering me zelfs dat ze bij hen een investering in agro-ecologie nu als minder risicovol beschouwen dan een investering in traditionele landbouw. Zo zie je maar dat de dingen aan het veranderen zijn.

Maar wat een heikel punt blijft, is de gebrekkige toegang tot financiering. Gevestigde bedrijfsmodellen gefinancierd krijgen, dat is niet moeilijk. Maar ook nu nog gaat amper 0,8% van de wereldwijde klimaatvriendelijke financiering naar kleine familiale landbouwbedrijven. Zij kunnen nochtans een belangrijke rol spelen in het behoud van het milieu. Ironisch genoeg zijn zij de eerste slachtoffers van de klimaatverandering, waar ze zelf net het minst toe bijdragen.

‍

Er is niet meteen verbetering op komst, nu er minder geïnvesteerd wordt in het milieu, het klimaat en ontwikkelingssamenwerking …

B.W.: De politiek houdt ons een verhaal voor dat op het eerste gezicht logisch lijkt: de wereld verkeert in chaos, dus we moeten investeren in defensie om stabiliteit terug te vinden. Maar wat is ontwikkelingssamenwerking anders dan een doeltreffende investering in stabiliteit?

De beslissing van de federale regering om niet alleen de subsidies voor ngo’s te verlagen, maar ook het fiscaal voordeel voor giften af te schaffen, is dan ook totaal onbegrijpelijk. Men wil duidelijk de kosten voor solidariteit meer op de schouders van de privésector leggen. Maar welke boodschap geef je dan met de afschaffing van het fiscaal voordeel?

C.G.: Het is moeilijk om dat niet te zien als een opzettelijke strategie van verzwakking. Maar zo'n strategie houdt geen steek, want niemand wint erbij. Geef nu toe, als we oorlog en massale migratie willen voorkomen, dan is het toch niet meer dan logisch om te investeren in initiatieven die mensen de kans geven om een waardig leven te leiden in hun eigen land?

Er blijft een hardnekkig misverstand bestaan dat giften of solidaire investeringen pure liefdadigheid zijn. Het gaat juist om investeren in stabiliteit, de planeet, armoedebestrijding, en dus in de toekomst.

Is het moeilijk om positief te blijven in dit sombere klimaat? Waar vinden jullie hoop en hoe geven jullie die hoop door aan jullie leden, sympathisanten en partners?

C.G.: Onze partners zijn veel veerkrachtiger dan je zou denken. Ze zijn het gewend om zich constant aan te passen. Maar het is zeker waar dat de huidige context deprimerend is. En ja, we hebben al vennoten zien vertrekken wegens de afschaffing van het fiscaal voordeel dat aan hun investering gekoppeld was. Maar ik denk dat we in het huidige klimaat ook nieuwe vennoten kunnen aantrekken, en wel om de juiste redenen.

Hoe groter de uitdagingen, hoe kleiner we ons voelen. Hoop is als een spier die je moet blijven trainen. Het beste wat je kunt doen, is actie ondernemen. En dat is precies wat onze vennoten en donateurs doen. Daarvoor hoef je nog geen Greta Thunberg te zijn. Je kunt elke dag actie ondernemen door de keuzes die je maakt, de stem die je uitbrengt en de concrete handelingen die je stelt.
‍
Caterina Giordano, Chief impact officer bij Alterfin

‍B.W.: In de landen waar we actief zijn, heeft alleen al de ontmanteling van USAID tot veel ontslagen in het werkveld geleid. Onze partners voelen dat het tij keert,maar het algemene gevoel is nog altijd: ‘We redden ons wel.’ Aan verhalen van dingen die werken, van positieve verandering, is er alvast geen gebrek! De uitdaging is nu om deze positieve boodschappen te blijven uitdragen zonder naïef over te komen.

En we moeten mensen de middelen geven om te handelen. Elk jaar steunen 1.000 nieuwe mensen ons omdat ze erop vertrouwen dat wij het verschil kunnen maken. Dit is een weerspiegeling van wat je ook ziet in de verschillende barometers voor het sentiment in België én Europa. Zo blijven de meeste Belgen het belangrijk vinden om te investeren in ontwikkelingssamenwerking, en het klimaat is nog altijd een van hun grootste zorgen. De keuzes die politici tegenwoordig maken, liggen dus niet in lijn met de prioriteiten van hun kiezers.

Een gift doen of je geld anders investeren is vandaag de dag dus echt wel een daad van verzet.
‍
Benoît de Waegeneer, secretaris-generaal bij Humundi (het vroegere SOS Faim)

Jullie organiseren samen een campagne ter gelegenheid van de dertigste verjaardag van Alterfin. Welke boodschap willen jullie hiermee uitdragen?

B.W.: Wij slaan heel graag de handen in elkaar met Alterfin voor deze campagne. Het is een mooie gelegenheid om de economische rol van Humundi in de kijker te zetten. Er zijn zoveel onderwerpen waarover we in dialoog kunnen gaan met Alterfin, en natuurlijk zullen we elkaar blijven uitdagen.

C.G.: Humundi maakt al vanaf het begin deel uit van ons avontuur, en onze samenwerking is niet meer dan logisch.

De boodschap is simpel: nu regeringen alsmaar minder doen, moeten wij samen meer doen!

‍