Eerst en vooral is deze sector cruciaal voor het wereldwijde ecosysteem en voor het leven van miljoenen mensen.

Dankzij duurzame visvangst kunnen we de mariene biodiversiteit behouden, de natuurlijke habitats beschermen en de vispopulaties herstellen. Zo zorgen we voor gezonde mariene ecosystemen en beperken we negatieve effecten op het milieu.

Maar er is nog een lange weg te gaan.

‍Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) werd in 2022 slechts 34,6% van het visbestand als duurzaam beschouwd. Bovendien waarschuwen wetenschappers dat als we blijven doorgaan zoals we nu bezig zijn, zeeproducten tegen 2048 zouden kunnen verdwijnen.

Naast deze milieuoverwegingen heeft duurzame visvangst ook een impact op het menselijk welzijn en op sociale rechtvaardigheid.

Het biedt immers voedselzekerheid, ondersteunt lokale economieën en beschermt de bestaansmiddelen van gemeenschappen die afhangen van de visvangst. In 2022 werkten ongeveer 59 miljoen mensen in de visproductie. 60% van hen, ofwel zo’n 34,8 miljoen mensen, waren kleinschalige, ambachtelijke vissers die actief waren langs de kustlijn en op de binnenwateren.

Een wereldwijde voedselcrisis voorkomen, de mariene biodiversiteit beschermen, lokale economieën ondersteunen … redenen genoeg dus om te blijven investeren in onze partner BlueYou.

In het brandpunt van de actie: interview met onze partner BlueYou

Sinds de oprichting in 2005 onderscheidt BlueYou zich door zijn innovatieve en verantwoordelijke aanpak. Het bedrijf positioneert zich als een echte baken van hoop voor de hele sector. Het belichaamt een sterk engagement voor een ethisch beheer van mariene grondstoffen en een duurzame toekomst voor de lokale gemeenschappen die ervan afhangen.

Om een duidelijker beeld te krijgen van hun impact en visie, hadden we een gesprek met René Benguerel, CEO en medeoprichter van BlueYou. BlueYou begon in 2017 samen te werken met Alterfin. Kom te weten hoe dit bedrijf dankzij deze samenwerking voor een omwenteling zorgt in de sector van de zeeproducten.

Laten we van wal steken met wat uw passie voor duurzame visvangst heeft aangewakkerd. Wat heeft u ertoe aangezet om BlueYou op te richten?

Mijn passie voor duurzame visvangst dateert al van mijn kindertijd. Ik was altijd al enorm gefascineerd door het leven in de zee en was me er erg van bewust hoe belangrijk het is om dat leven te beschermen.

Alles wat ik tot nu toe heb gedaan in mijn leven, had in feite te maken met die passie.

Na mijn studies in waterecologie en mariene biologie heb ik in Zwitserland in de sector van de grootdistributie gewerkt om daar duurzame toeleveringsmethoden voor zeeproducten te promoten. Waarom ik in de privésector gewerkt heb? Omdat deze sector volgens mij over de nodige tools, middelen en invloed beschikt om echte veranderingen teweeg te kunnen brengen.

En daar heb ik dus Matthias ontmoet, de andere medeoprichter van BlueYou. Doorheen onze ervaringen hebben we allebei ingezien hoe belangrijk het is om een economisch model te creëren dat de duurzame vangst van zeeproducten combineert met het behoud van de oceanen en een sterke ondersteuning voor de kustgemeenschappen.

De oprichting van BlueYou was dus een logische stap. Het was een voortzetting van onze nauwe samenwerking met de vissers- en viskwekersgemeenschappen en van ons engagement voor het behoud van de oceanen en voor duurzame ontwikkeling.

Waarom dan BlueYou? Welke veranderingen wilt u teweegbrengen met dit project?

Kort samengevat is BlueYou vandaag een zeeproductenbedrijf dat zich focust op impact. Het ontwikkelt en beheert zijn eigen visvangst- en viskwekersprogramma’s samen met kustgemeenschappen over heel de wereld.

Bij BlueYou zijn we ervan overtuigd dat je onmogelijk de planeet kunt beschermen of de natuur kunt behouden als je niet ook zorgt voor de welvaart van de gemeenschappen.

Wanneer deze mensen maar nauwelijks kunnen overleven, kunnen voorzien in hun behoeften en hun kinderen te eten kunnen geven, wordt het heel erg moeilijk om instandhoudingsprogramma’s op te zetten voor de bescherming van mangroves, zeehabitats, bossen of koraalriffen. Daarom moeten die inspanningen hand in hand gaan.

Om het zeeleven te herstellen en ervoor te zorgen dat onze oceanen kunnen herleven, focussen we op welvarende, economisch stabiele en duurzame gemeenschappen die een positieve en evenwichtige relatie onderhouden met hun mariene milieu. Dat betekent zowel het ondersteunen van eerlijke toeleveringsketens voor de kleinschalige vissers en viskwekers als het sensibiliseren van de consument om de juiste prijs te betalen. We zijn ervan overtuigd dat wij met deze krachtige combinatie een verschil kunnen maken in beschadigde omgevingen. Dat is voor 100% onze veranderingstheorie.

Maar daar stopt het niet voor ons: we willen ook dat onze modellen financieel duurzaam zijn en dat ze andere actoren in de sector inspireren tot verandering, zodat ook zij die verantwoorde methoden beginnen toe te passen.

Hoe zorgt u ervoor dat alle programma’s die u opzet niet alleen een impact hebben, maar ook haalbaar zijn voor iedereen en voor de planeet?

Eerst en vooral hebben wij intern een wetenschappelijk team dat zich hier volledig op toespitst: ons Ocean Impact Team.

Wij zijn over heel de wereld waarschijnlijk het enige zeeproductenbedrijf dat over zo’n team beschikt, en het maakt de helft van ons personeelsbestand uit.

Dat betekent dus dat 50% van onze mensen zich inzet voor impact, onderzoek, evaluatie, opvolging en de uitvoering van projecten in de landen waar wij actief zijn. Dankzij deze unieke structuur kunnen we niet alleen onze eigen verbeteringsprogramma’s ontwikkelen, maar ze ook uitrollen in de praktijk, ervoor zorgen dat ze goed worden uitgevoerd en de coherentie op lange termijn garanderen.

Daarnaast begrijpen we ook dat samenwerking cruciaal is.

We werken dan ook nauw samen met de lokale autoriteiten, lokale ngo’s die zich inzetten voor bescherming, en de privésector.

Zo proberen we de privésector bijvoorbeeld te stimuleren om zich in te zetten voor vissers en viskwekers, hun methoden aan te passen en het beheer te verbeteren. Het succes daarvan steunt op samenwerkingsinspanningen met de lokale autoriteiten, die we trouwens vaak moeten ondersteunen in hun rol.

Ten slotte is er ook engagement op lange termijn nodig om rendabel te kunnen worden. De eerste ontwikkelingsfasen van onze programma’s duren doorgaans drie tot vier jaar. In die periode worden de programma’s gefinancierd met subsidies. Elk programma is zodanig opgezet dat het op termijn autonoom kan worden dankzij inkomsten uit commerciële activiteiten. Om die reden is integratie in de markt een van onze grootste sterktes. We hebben gemerkt dat initiatieven vaak stranden door een gebrek aan stevige banden met de markten, geëngageerde partners en transparante toeleveringsketens.

Daarom focussen wij op commerciële connecties, storytelling en een stevige branding van onze zeeproducten. Zo creëren we voor onze programma’s rond duurzame visvangst en aquacultuur een verhaal op lange termijn en zorgen we ervoor dat ze op termijn zelfredzaam worden. Met deze aanpak onderscheiden we ons van klassieke ngo’s.

Wat zijn momenteel de belangrijkste obstakels voor duurzame visvangst, zowel voor het milieu als voor het welzijn van de mensen die ervan moeten leven?

De belangrijkste uitdagingen voor duurzame visvangst zijn multidimensionaal. Ze omvatten zowel het beheer van grondstoffen als de toeleveringsketen.

Op het vlak van grondstoffen is een van de grootste problemen het beheer van visgebieden ‘met vrije toegang’. De visserij is uniek in de voedingssector omdat men hier in het wild werkt. Dat stelt ons voor uitdagingen op het gebied van grondstoffenbeheer, governance, regelgeving en toepassing van de regels. Inefficiënties, corruptie en een zwakke governance zijn de grootste obstakels, vooral voor ambachtelijke visserijen van gemeenschappen in ontwikkelingslanden.

Wat de toeleveringsketen betreft, is de grootste uitdaging dan weer om ‘de daad bij het woord te voegen’. Heel wat grote supermarkten, hotelketens en voedingsbedrijven hebben een beleid rond duurzaamheid en sociale gelijkheid, maar dat wordt maar zelden in praktijk gebracht in de dagelijkse activiteiten.

Ons wereldwijde voedingssysteem faalt. Maar om dat te veranderen, is er meer nodig dan gecertificeerde producten verkopen. Het vereist diepgaande systemische veranderingen in de toeleveringsmethoden en een diep engagement voor impact op een holistisch niveau.

Heel wat grote spelers stellen zich tevreden met minimale veranderingen en gaan niet verder dan oppervlakkige duurzaamheidsmaatregelen.

Onze uitdaging bij BlueYou is om beide zijden bij elkaar te brengen door enerzijds met regeringen en lokale overheden samen te werken rond het beheer van de grondstoffen en anderzijds de toeleveringsketen te sensibiliseren en te stimuleren tot betekenisvolle engagementen rond verandering en hervorming.

Hoe ondersteunt Alterfin uw inspanningen om een duurzame impact te maken en de autonomie van uw programma’s te garanderen?

Alterfin speelt samen met onze andere impactinvesteerders een cruciale rol in ons werk. Als belangrijkste investeerder naast Rabobank was de steun van Alterfin in het bijzonder doorslaggevend.

Waarom? Wanneer een programma start, is financiering via subsidies essentieel om het te kunnen ontwikkelen. Maar naarmate zo’n programma verder evolueert en exporteerbare goederen begint te produceren, wordt het onmisbaar om op het juiste moment toegang te hebben tot aangepaste financieringen. Met die leningen kunnen we stevige toeleveringsketens opzetten en inkomsten genereren. En dat is essentieel voor het succes op lange termijn van die programma’s.

De steun van Alterfin staat centraal in ons model omdat ze ons financiering biedt die perfect aansluit bij onze visie en missie. De investeringen van Alterfin zijn essentieel om de uitdagingen en risico’s waarmee we te maken krijgen de baas te kunnen en om onze programma’s om te zetten in zelfbedruipende projecten.

Hebt u een ‘success story’ dat u met ons kunt delen?

Een van onze grootste successen is onze Fair Trade-gecertificeerde tonijnvisserij in de Malediven, waar men met hengel en visdraad werkt. Dit programma, dat we ook ontwikkeld hebben met de hulp van Alterfin, werkt samen met de lokale eilandgemeenschappen en ondersteunt tegelijk de bestaansmiddelen en de bescherming van het milieu. De premies uit eerlijke handel versterken de weerbaarheid en duurzaamheid van deze gemeenschappen en dragen op die manier bij aan een rechtvaardige en duurzame toekomst.

De voorbije zes jaar werd op de zes eilanden van de Malediven voor meer dan 500.000 dollar aan premies geïnvesteerd in verbeteringen voor het milieu.

Deze fondsen werden gebruikt om afvalbeheersystemen en recyclage- en schoonmaakprogramma’s te creëren. Dit kwam de afgelegen gemeenschappen, die vaak verwaarloosd worden op het vlak van overheidssteun, sterk ten goede.

Dit voorbeeld bewijst hoe de Fair Trade-premies niet alleen de verloning voor de vissers en viskwekers verbeteren, maar ook tastbare en duurzame voordelen bieden aan de gemeenschappen als geheel.

Hebt u de voorbije twintig jaar een verandering gemerkt in de dringende noodzaak om duurzame methoden op te zetten in de visvangst en de aquacultuur?

Naar mijn mening is er de voorbije jaren weinig veranderd aan de hoogdringendheid om duurzame praktijken op te zetten in de sector.

In vergelijking met andere voedingssectoren, zoals veeteelt en zuivelproducten, is de vis- en schaaldierensector een van de meest vooruitstrevende op het vlak van duurzaamheid. Als het beheer correct gebeurt, biedt de vis- en zeevruchtensector, inclusief de aquacultuur, een enorm potentieel om gezonde en voedzame proteïnen aan te leveren voor een groeiende wereldbevolking. Bovendien is het verlies van de biodiversiteit op het land een stuk erger dan de impact van de visvangst op onze oceanen.  

Dit gezegd zijnde, blijft de staat van de viswateren wereldwijd verontrustend: ongeveer 40% van het visbestand wordt op een gematigde manier geëxploiteerd, terwijl een kwart overbevist wordt. Die cijfers benadrukken de nood en het belang van onze missie in 2024.  

Bij BlueYou doen we ons best om een voorbeeldfunctie op te nemen en een model te creëren dat andere kunnen volgen. We spitsen ons toe op ambachtelijke visserijen van gemeenschappen, die een belangrijke sociaal-economische impact hebben. We richten ons op die 50% van de wereldwijde visvangst die afkomstig is van deze kleinschalige visserijen. Zij kunnen zich sterk verbeteren dankzij een beter beheer, een betere toegang tot de markten en meer transparantie.

Ten slotte ben ik er als inwoner van een blauwe planeet van overtuigd dat we ons meer moeten concentreren op de productie van voeding en proteïnen die uit de oceaan komen, en niet zozeer van de aarde. Onze oceanen kunnen zich veel sneller herstellen dan de beschadigde ecosystemen op het land.

Wat zijn de doelstellingen van BlueYou om zijn sociale impact de komende jaren nog te versterken?  

We ontwikkelen op dit moment in hoofdzaak twee impactprogramma’s. Het ene programma draait om de ambachtelijke low-impact visvangst in gemeenschappen, het andere werkt rond herstellende aquacultuur.

1. Het eerste is ons ‘Empowering Communities’-programma. Met dit project van zes jaar willen we tien tot twaalf nieuwe visserijen onderbrengen in ons Fair Trade-programma en tegen 2030 een impact creëren voor 80.000 ambachtelijke vissers in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Het is momenteel ons grootste programma en een enorme stap vooruit voor meer sociale impact via ondersteuning van heel wat ambachtelijke visserijen en hun gemeenschappen.
2. Het tweede project dat we aan het ontwikkelen zijn, is ons ‘Restaurative Farming’-programma. Hiermee combineren we enerzijds het herstel van de mangroves met duurzame en natuurlijke landbouwtechnieken en anderzijds de zeevruchtenoogst door kleinschalige producenten in Zuidoost-Azië. Vandaag strekt ons programma zich uit over een totale oppervlakte van 18.000 hectare en zijn er zo’n 4.000 producenten bij betrokken. Tegen 2030 willen we het programma verder uitbreiden naar 60.000 hectare, een beter inkomen bieden voor 6.000 tot 8.000 producenten en 10.000 tot 15.000 hectare mangroves herstellen. Dit programma zal niet alleen zorgen voor duidelijke economische voordelen voor de kustgemeenschappen, maar zal het ook mogelijk maken om grote hoeveelheden koolstof op te slaan, de biodiversiteit te promoten en de weerbaarheid van de kustzones te vergroten tegen de toekomstige effecten van de klimaatverandering.

Tegelijkertijd engageert BlueYou zich om de wereldwijde sociale en milieu-uitdagingen aan te gaan, meer bepaald de klimaatverandering, dierenwelzijn, de vermindering van de koolstofvoetafdruk en een verbetering van de producten dankzij ecologische verpakkingen en economisch circulaire methoden.

Hoe pakt BlueYou het welzijn van dieren aan in zijn activiteiten?  

Dat is uiteraard een cruciale vraag, of het nu gaat om de levenskwaliteit van zeedieren in wilde viswateren of in aquacultuur, en of we nu spreken over minder dierlijk lijden of een verbetering van hun levenskwaliteit.

Het dierenwelzijn verbeteren is niet alleen een ethische vraag, het draagt ook bij aan een betere kwaliteit van de zeeproducten.

Wij zijn ervan overtuigd dat met de juiste technieken zeeproducten een bron van gezonde en voedzame proteïnen kunnen zijn, zonder dat daarbij de strenge normen voor welzijn in het gedrang komen.

Met zijn beleid rond dierenwelzijn, dat de behandeling van soorten in gevangenschap verbetert, is BlueYou een pionier in de wilde visvangst. In de aquacultuur waakt het bedrijf erover dat alle producten voldoen aan de strenge normen voor dierenwelzijn. Zo dragen we ook bij aan de kwaliteit van de producten en aan minder dierenleed.

Onze missie is om aan te tonen dat met de juiste technieken zeeproducten een bron van gezonde en voedzame proteïnen kunnen zijn, zonder dat daarbij de strenge normen voor welzijn in het gedrang komen. Op die manier kunnen we de consument een verantwoorde keuze aanbieden.

Wat is uw boodschap voor consumenten om hen verantwoorde keuzes te helpen maken rond zeeproducten?  

Beschouw zeeproducten als een kans om gezonde en voedzame proteïnen te eten en bekijk de details! Zeeproducten bieden unieke kansen en vormen misschien wel een van de beste bronnen van proteïnen op onze planeet.

Hierbij twee tips voor verantwoorde keuzes:

• Kies om te beginnen voor soorten die zich lager in de voedselketen bevinden, zoals mosselen, venusschelpen, gekweekte oesters en kleine vissoorten zoals ansjovis, sardienen en haring. De oogst van deze soorten heeft een minimale impact op het milieu en biedt proteïnen van hoge kwaliteit.
• Ten tweede, hoewel certificeringen een zekere indicatie kunnen bieden, moeten ze nog verbeterd worden. Wel kunnen ze een basis vormen voor verantwoorde keuzes. Kies dus voor producten waar duurzaamheidslabels op staan. Jammer genoeg is het ook wel zo dat de eerlijke handel nog in zijn kinderschoenen staat in de sector van de zeeproducten. Er zal dus nog niet erg veel keuze zijn!

De begeleiding van consumenten en aankopers van zeeproducten is een van de redenen waarom BlueYou zijn eigen merk van zeeproducten heeft gecreëerd. Het belichaamt ons engagement voor duurzame en ethische methoden in de sector van de zeeproducten. Ons doel is om deze waarden rechtstreeks door te geven aan consumenten en chef-koks, hen te begeleiden en erover te waken dat onze impact duidelijk zichtbaar wordt.

U geeft een overtuigend en inspirerend voorbeeld voor de manier waarop een distributiemodel duurzaam en eerlijk tegenover de producenten kan zijn en tegelijk ook het ecosysteem kan respecteren.

Inderdaad. Onze aanpak evolueert constant, waardoor elke fase een permanent verbeteringstraject wordt.

Het eerste keerpunt bestond erin te begrijpen dat ons directe commerciële engagement noodzakelijk was om transparante toeleveringsketens op te zetten en te onderhouden tussen enerzijds de visserijen en de gemeenschappen van viskwekers en anderzijds de aankopers voor de kleinhandel en de voedingsdiensten.

Met de lancering van ons nieuwe merk zeeproducten, dat geschikt is voor zowel de detailhandel als de voedingsdiensten, hebben we nu de basis gelegd om consumenten, chef-koks en commerciële beslissingsnemers te betrekken bij onze impactmissie en verhalen en successen te delen. Zo creëren we nog meer impact op grote schaal.